Upadki i złamania u osób starszych

U seniorów upadki niosą znacznie większe zagrożenie poważnych konsekwencji zdrowotnych niż u osób młodych. Ryzyko to wiąże się nawet ze śmiercią. Opiekunka osób starszych w Niemczech musi być zatem odpowiednio przygotowana do należytej opieki nad seniorem, który ma za sobą upadek. Jak zająć się taką osobą, na co należy zwracać uwagę i na czym polega profilaktyka upadków?

Przyczyny upadków osób starszych – nie tylko wiek

Seniorzy mają problemy z równowagą i koordynacją ruchową głównie ze względu na wiek, ale i rozmaite choroby. Ich mięśnie stają się słabsze, a reakcje układu nerwowego są spowolnione. Problemem mogą być schorzenia po stronie układu krążenia, ale i zmiany zwyrodnieniowe, choroby otępienne czy pogorszone wzrok i słuch.

Upadki bywają następstwem przyjmowanych leków, które mogą przyczyniać się m.in. do spadków ciśnienia czy występujących zawrotów głowy.

Wymienia się także czynniki środowiskowe, takie jak niewłaściwie przystosowane miejsce życia dla seniora – śliskie podłogi, brak poręczy i uchwytów, zbyt strome schody.

• Z zaburzeń równowagi.
• Z chorób neurologicznych takich jak Parkinson, depresja, stany lękowe.
• Z chorób narządu ruchu, w tym zmian zwyrodnieniowych.
• Z zawrotów głowy będących skutkiem ubocznym przyjmowanych leków.
• Z czynników środowiskowych – śliskich, nierównych chodników, stromych schodów, progów, złego oświetlenia.

Upadki zazwyczaj są bolesne i nierzadko kończą się złamaniem, zwichnięciem czy mocnym stłuczeniem. W takiej sytuacji zawsze niezbędna jest wizyta u specjalisty, który oceni stan zdrowia seniora i wdroży odpowiednie leczenie. Czasem wystarczą okłady i środki przeciwbólowe, w bardziej poważnych zdarzeniach konieczna może się okazać hospitalizacja oraz usztywnienie kończyny gipsem czy szyną. Na etapie rekonwalescencji nierzadko senior wymaga całodobowej troskliwej opieki. Między innymi właśnie dlatego pojawia się tyle ofert pracy w Niemczech od zaraz dla opiekunów seniorów po urazach czy operacjach.

Upadki osoby starszej – jak im zapobiegać?

Niezwykle ważna jest profilaktyka, dlatego opiekunka osób starszych w Niemczech powinna być przygotowana do pracy z seniorem, np. wykonywania odpowiednich ćwiczeń. Za przystosowanie mieszkania czy domu do potrzeb osoby starszej zwykle odpowiada rodzina, jednak umiejętności opiekunki będą miały tu duże znaczenie. To ona bowiem spędza najwięcej czasu z seniorem i jest w stanie wspomóc jego codzienne funkcjonowanie.

Za opracowanie ćwiczeń dla seniora, takich, które uwzględniają jego kondycję oraz możliwości, odpowiada fizjoterapeuta. Opiekunka pomaga jednak osobie starszej w ich wykonywaniu, ponadto motywuje i zachęca do podejmowania aktywności fizycznej.

Równie ważne jest obserwowanie, jak senior zachowuje się po podawanych lekach. Opiekunka jako pierwsza może dostrzec, że po niektórych środkach starsza osoba częściej się potyka, ma zawroty głowy czy ogólnie pogarsza się jej samopoczucie psychiczne i fizyczne, w tym koordynacja ruchowa. W takich przypadkach jest w stanie zgłosić lekarzowi o niepokojących objawach, które mogą się przyczyniać do częstszych upadków.

Upadki osób starszych – co robić bezpośrednio po upadku?

Gdy dojdzie do upadku opiekunka musi ocenić, w jakim stanie jest senior. Od razu widoczne urazy, te poważne i sugerujące np. złamanie czy zwichnięcie, należy zgłosić. Niezbędne będzie wezwanie specjalisty lub karetki, jeśli starsza osoba nie jest w stanie się podnieść nawet z pomocą opiekunki, ale i wtedy, gdy nie ma pewności, że jakikolwiek ruch nie spowoduje poważniejszych obrażeń.

Jeśli po upadku senior wydaje się nie mieć żadnych objawów, nie doszło do widocznych urazów, rolą opiekunki jest szczególne zwrócenie uwagi, czy z czasem nie zaczynają pojawiać się jakiekolwiek nietypowe dolegliwości.

Dlaczego upadki są groźne dla seniorów?

Nieszczęśliwy upadek może się źle skończyć zarówno w przypadku osoby młodszej, jak i starszej. Jednak seniorzy są szczególnie narażeni na komplikacje, które unieruchomią ich i sprawią, że będą wymagali opieki. Ponadto zachodzi ryzyko wystąpienia powikłań, np. po złamaniu kończyn dolnych do zakrzepicy żylnej, zapalenia płuc, nasilenia objawów osteoporozy czy zaniku mięśni.

Jest jeszcze inne ryzyko związane z upadkiem starszej osoby. Jeżeli jest sama w domu i po przewróceniu się nie będzie w stanie wstać, może pozostać w tej pozycji przez długi czas, bez możliwości wezwania pomocy. Dlatego tak ważna jest regularna kontrola i dowiadywanie się, co słychać u seniora albo zatrudnienie osoby, która będzie czuwała nad jego bezpieczeństwem, a w razie potrzeby szybko wezwie pomoc. Warto też tak dostosować mieszkanie seniora, aby zbędne meble czy sprzęty nie utrudniały mu poruszania się i nie stały na przeszkodzie.

Przewracanie się osoby starszej – jak pomóc we wstawaniu?

Młode osoby po upadkach potrafią szybko wstać i nie rodzi to ryzyka wystąpienia konsekwencji zdrowotnych. U seniorów jest inaczej, bo nie dość, że każdy, nawet pozornie błahy upadek zagraża zdrowiu czy życiu, to i niewłaściwe podnoszenie osoby starszej stwarza duże ryzyko wystąpienia poważnych konsekwencji.

Jak zatem pomóc seniorowi w podniesieniu się po upadku? Przede wszystkim należy uspokoić starszą osobę i dać jej chwilę na dojście do siebie. Senior będzie zwykle zdezorientowany i zestresowany. Nie wolno dźwigać, podnosić na siłę, szarpać za ręce ani wykonywać żadnych gwałtownych ruchów. Seniorowi należy wydawać proste i pomocne polecenia, które jest w stanie wykonać samodzielnie. Podczas podnoszenia się niezbędna jest asekuracja.

Już po upadku opiekunka starszej osoby ma przede wszystkim za zadanie ocenić stan zdrowia seniora, wezwać pomoc w razie potrzeby lub zapewnić bezpieczeństwo podczas podnoszenia się.